رابطه بین رضایت از اوقات فراغت و تاب آوری سالمندان؛ مطالعه موردی: سالمندان شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

امروزه با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشور، اهمیت توجه به نیازهای این قشر نیز بیش از پیش احساس می­شود. همه افراد در طول زندگی بحران­ها و ناملایماتی را تجربه می­کنند که با تاب­آوری در این شرایط می­توانند خود را حفظ کنند؛ از جمله این بحران­ها، بحران دوران سالمندی است که همه افراد در این سن باید به نحوی با آن کنار بیایند. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین رضایت از اوقات فراغت و تاب­آوری سالمندان با در نظر گرفتن شش مؤلفه: روانشناختی، آموزشی، اجتماعی، آرامش، فیزیولوژیکی و زیبایی­شناختی سعی در تبیین ارتباط و تأثیر این دو مؤلفه دارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین رضایت از اوقات فراغت و تاب­آوری سالمندان با در نظر گرفتن شش مؤلفه: روانشناختی، آموزشی، اجتماعی، آرامش، فیزیولوژیکی و زیبایی شناختی سعی در تبیین ارتباط این دو مؤلفه دارد. از نظر روش­شناسی پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی می­باشد. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه­ها با توجه به ماهیت پژوهش حاضر، داده­های مورد نیاز از طریق ابزار پرسشنامه و به دو صورت مجازی و میدانی با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس از میان نمونه ای متشکل 356 نفر از سالمندان شهر تهران گردآوری شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که بین رضایت از اوقات فراغت و تاب­آوری سالمندان ارتباط معناداری وجود دارد. این واقعیت حاکی از آن است مادامی که پاسخگویان شرایط مناسبی برای گذران اوقات فراغت خود داشته باشند، به همان میزان نیز تاب آوری بالایی را تجربه می­کنند. همچنین تمامی فرضیه‌های فرعی این پژوهش با شدت ضریب همبستگی بالایی تأیید شدند؛ به این معنا که ابعاد شش گانه اوقات فراغت با تاب آوری رابطه مثبت و معناداری دارند.

کلیدواژه‌ها


  1. ایزدی اونجی، فاطمه سادات، حسنی، پرخیده؛ رخشان، مهناز و علوی مجد، حمید(1395). تبیین ساختار تاب­آ­­وری در سالمند مبتلا به بیماری مزمن. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت،5(4) ،314-325.

    بهادر، فائزه، محفوظ­پور، سعاد، مسعودی اصل، ایروان، وحدت، شقایق (1400). مرور نظام­مند بر مدیریت مراقبت­های پیشگیرانه سلامت سالمندان در جهان. سالمند، 16 (4)، 607-592.

    بیطرفان، لیلا؛کاظمی، محمود و افراشته، مجید(1396). تاثیر سبک­های دل­بستگی به خدا و تاب­آوری با اضطراب و مرگ در سالمندان، سالمند، 12 (4)، 457-449.

    تقی­نژاد، زهرا، اقلیما، مصطفی، عرشی، ملیحه و پورحسین هندآباد، پریا. (1396). اثربخشی مداخله مددکاری گروهی با شیوه آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری اجتماعی سالمندان. مجله توانبخشی. 18 (3)، 241-230.

    حسینی زارع، سیده محبوبه؛ تاجور، مریم؛ عبدی، کیانوش؛ اصفهانی، پروانه؛ گراوند، بابک و پوررضا، ابوالقاسم (1399). گذران اوقات فراغت و ارتباط آن با سلامت روان سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۷. سالمند. ۱۳۹۹; ۱۵ (۳) :۳۶۶-۳۷۹

    جعفری، جواد؛ صدر، محمد مهراد؛ معتمدی، عبدالله و علمایی، مرضیه(1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب­آوری سالمندان، مجله روان شناسی پیری، 3(21)، 1-29.

    جنکینز، ریچارد. پی یر بوردیو (۱۳۸۵). ترجمه: حسن چاوشیان، لیلا جوافشانی. نشر نی: تهران.

    دومازیه، ژوفر (1352). زمان فراغت از دیدگاه تاریخی و جامعه‌شناسانه، ترجمه: م. آدینه. مجله فرهنگ و زندگی. ش 12.

    رحیمی، ابوالفضل؛ انوشه، منیره؛ احمدی، فضل­اله، فروغان، مهشید (1389). تجارب سالمندان تهرانی در زمینه اوقات فراغت و تفریحات، سالمند، 5 (15)، 61-77.

    محمدی، ایمان و سجادیان، ایلناز (1398). اثربخشی آموزش تاب­آوری بر سازگاری اجتماعی و هدفمندی در زندگی در سالمندان مرد ساکن سرای سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 5 (2)،100-89.

    شقاقی شیری، ولی­اله و احمدی، محمدسعید (1394). مقایسه­ی تاب­آوری نوجوانان خانواده­های تک فرزند و بیشتر از یک فرزند. کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی. 27 آبان 1394. تهران.

    صداقتی، عاطفه و امانی، ملاحت (1395). ارتباط شادکامی و حیطه­های خاص امیدواری سالمندان با میزان استفاده از فضاهای شهری. مجله روان شناسی پیری. 2(2)، 90-81.

    عالی محمدی، بیژن و مهردادفر، علیرضا (1396). بررسی مقایسه اس شاخصهای تاب آوری و عزت نفس دانش آموزان مقطع متوسطه­ی دوم در دبیرستانهای نظری با هنرجویان هنر هنرستان­های پسرانه­ی کار دانش شهر اصفهان. کنفرانس Iran & world new researches in psychology and educational sciences, Law and social sciences، 28 اردیبهشت 1396، دانشگاه شیراز.

    کریمی، طیبه؛ نوحی، عصمت، و ایران منش، صدیقه. (1393). مقایسه­ی رضایت از زندگی در سالمندان مقیم منازل با سالمندان مقیم سرای سالمندان شهر اصفهان، فصلنامه پرستاری سالمندان. 1(1)، 54-44

    مداح، سید باقر. وضعیت فعالیت‌های اجتماعی ونحوه گذران اوقات فراغت در سالمندان ایران و سوئد. سالمند، ۱۳۸۷; ۳ (۲) :۵۹۷-۶۰۶

    مرادی، شهرزاد و میرکوهی، مهدی(1399). مقایسه نقش امید و تاب آوری در پیش بینی رضایت از زندگی سالمندان، مجله سالمند شناسی، 5 (1)، 71-81.

    کوهستانی، حسینعلی (1378). پژوهشی در اوقات فراغت و راه‌های بهره‌وری از آن. انتشارات آگاه: تهران.

     

    Chang, S.O., Kim, E.Y. The resilience of nursing staffs in nursing homes: concept development applying a hybrid model. BMC Nurs 21, 129 (2022). https://doi.org/10.1186/s12912-022-00913-2

     

    McCubbin, M., & McCubbin, H. (1996). Resiliency in families: A conceptual model of

    family adjustment and adaptation in response to stress and crisis. In H. McCubbin,

    1. Thompson, & M. McCubbin (Eds.) Family assessment: Resiliency, coping, and adap-

    tation—Inventories for research and practice (pp. 1-64). Madison: University of Wiscon-

    sin System.

     

    Pitilin EB, Massaroli A, Luzardo AR, Lentsck MH, Baratieri T, Gasparin VA. Factors associated with leisure activities of elderly residents in rural areas. Rev Bras Enferm. 2020;73.

     

    Shen, X., MacDonald, M., Logan, S. W., Parkinson, C., Gorrell, L., & Hatfield, B. E. (2022). Leisure engagement during COVID-19 and its association with mental health and wellbeing in US adults. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1081.

    Yao, Y. (2015). Leisure and life satisfaction among Tai Chi and public square dance participants in Hong Kong (Master's thesis, Lingnan University, Hong Kong). Retrieved from http://commons.ln.edu.hk/soc_etd/38/