تبیین مفهوم گردشگری چوگان بر مبنای ارزش‌های گردشگری فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیریت امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران

2 گروه تربیت بدنی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میراث فرهنگی چوگان از ارزش‌های فرهنگی ایران زمین است. واکاوی داشته‌های چوگان بر مبنای مناطق و نمایاندن ارزش‌های آن به‌منزلهٔ سرمایهٔ فرهنگی در قالب نوعی از گردشگری و نمایاندن هویت فرهنگی و عناصر فرهنگی موجود و استفادهٔ بهینه در صنعت گردشگری، علاوه بر سود و منافع اقتصادی، در دیپلماسی فرهنگی و ورزشی نیز کارآمد و اثربخش است. هدف از پژوهش حاضر تبیین مفهوم گردشگری چوگان بر مبنای ارزش‌های گردشگری فرهنگی است. این مطالعه پژوهشی از نوع کاربردی است که به روش مروری اجرا شده است. از تجربهٔ زیستهٔ محقق در بیان محتوایی استفاده شده است. در بخش دیگر تحقیق، از داده‌های ثانویه استفاده شده‌ است که این داده‌ها از مقالات تحقیقی، نشریات، وب‌سایت‌ها، گزارش‌های نظرسنجی و غیره جمع‌آوری شده است. بدین‌منظور، با مرور تحقیقات قبلی و استدلال مستقل و روش‌مند اکتشافی برای دستیابی به ایده‌‌ای نو و کاربردی برای ایجاد و توسعهٔ مدلی تازه از انواع گردشگری به‌وسیلهٔ توصیف، تلفیق، تبیین روابط و روندهای موجود در بدنهٔ دانش گردشگری استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه نشان می‌دهد که آداب، رسوم و فرهنگ و عناصر فرهنگی به‌خصوص چوگان به همراه نمودها و عناصر گوناگون هویتی آن، که نشان روشنی از تمدن ایران را حکایت می‌کنند، زمینهٔ لازم برای ایجاد و توسعهٔ گردشگری مستقل با عنوان «گردشگری چوگان» را دارند.

کلیدواژه‌ها


آقاجری، هاشم و محمدی، ذکراللّه (1385). تاریخ ایران در تاریخ‌نگاری سرپرسی سایکس، فصلنامه علمی - پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)،۱۶(۵۹)، ۱-۳۱.
ابن اسفندیار، بهاءالدین محمد (1386). تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، به کوشش محمد رمضانی. تهران: کلاله خاور.
اسدپوریان، زینب، محمدی، یاسر و رحیمیان، مهدی (1400). گام‌های توسعهٔ گردشگری فرهنگی در روستاهای استان لرستان. نشریهٔ مطالعات اجتماعی گردشگری، ۹(۱۸)، ۲۵۱-۲۸۴.
باصولی، مهدی، هاشمی، سیدسعید، ایمانی خوشخو، محمدحسین و میرغفوری، سیدحبیب‌اللّه (1400). طراحی مدل توسعهٔ کارآفرینی گردشگری فرهنگی در شهر میراث جهانی یزد. نشریهٔ مطالعات اجتماعی گردشگری، ۹(۱۸)، ۹۱-۱۱۴.
بهاران، پوریا، فروغی‌پور، حمید و آقایی، نجف (1400). طراحی مدل توسعهٔ گردشگری ورزشی با تأکید بر عوامل طبیعی (مطالعهٔ موردی: استان لرستان). نشریهٔ مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، ۲۰(۵۱)، ۲۵۵-۲۷۲.
بیژن، اسداللّه (1350). سیر تمدن و تربیت در ایران باستان. تهران: انتشارات ابن سینا.
پاپ‌زن، عبدالحمید، آگهی، حسین و شاهمرادی، مهنا (1399). بازنمایی هویت ایرانی - اسلامی در پرتوی بازی‌های بومی و محلی، نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. تهران، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دانشگاه تهران.
پهلوان، چنگیز (1390). فرهنگشناسی، گفتارهایی در زمینۀ فرهنگ و تمدن. تهران: نی.
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار. تهران: سخن.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم (1391). توسعهٔ گردشگری فرهنگی با تأکید بر جاذبه‌های تاریخی (مطالعهٔ موردی: جاذبه‌های تاریخی شهر اصفهان). برنامه‌ریزی رفاه و توسعهٔ اجتماعی، ۴(۱۲)، ۵۹-۷۸.
تکمیل همایون، ناصر ( 1368). آموزش‌وپرورش کودکان و نوجوانان در دورهٔ ساسانی. مجلهٔ تحقیقات تاریخی، ۱(۱)، ۴۹-۸۳.
جاوید، فضائیل، غفوری، فرزاد، جاوید، مجید و گودرزی، صمد (1399). گردشگری ورزشی و توسعهٔ پایدار شهرهای میزبان (مطالعهٔ موردی: جشنوارهٔ ورزش‌های زمستانی سرعین). نشریهٔ مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، ۱۹(۴۸)، ۱۹۷-۲۱۷.
حاج آقامیر، سیدمصطفی، رشادت‌جو، حمیده، ابطحی، عطااللّه، صالحی امیری، سیدرضا و عزیزآبادی فراهانی، فاطمه (1400). طراحی الگوی مطلوب توسعهٔ گردشگری فرهنگی در ایران. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، ۵(۱۸)، ۲۰۱-۲۲۸.
حاج آقامیر، سیدمصطفی، رشادت‌جو، حمیده، ابطحی، عطااللّه، صالحی امیری، سیدرضا و عزیزآبادی فراهانی، فاطمه (1401). تبیین مدل‌های توسعهٔ گردشگری فرهنگی در ایران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۱(۶۲)، ۴۱۱-۴۲۷.
حسن‌زاده میرعلی، عبداللّه و شامانی، لیلا (1389). بن‌مایه‌های لذت‌گرایی در شاهنامه و تأثیرپذیری از افکار اپیکوریستی. کهن‌نامهٔ ادب فارسی، ۱(۱)، ۲۵-۳۸.
حسین‌پور، حامد، فهیم دوین، حسن و ادیال بار مقدم، ریحانه (1393). بررسی موانع گردشگری ورزشی کشتی با چوخه با جاذبه‌های طبیعی ورزشی و گردشگری اسفراین. مطالعات مدیریت ورزشی، ۶(۲۳)، ۶۷-۷۸.
خوشه‌بست، فرزانه، جهانیان، منوچهر، رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، جاودان، مجتبی و پورباقری سیگارودی، امیرحسین (1400). تحلیلی بر الگوی مدیریت در رویدادهای فرهنگی گردشگری با تأکید بر ذی‌نفعان. مجلۀ گردشگری فرهنگ، ۲(۵)، ۲۰-۵.
دلاواله، پیترو (1371). سفرنامه، ترجمهٔ شعاع‌الدین شفا. تهران: علمی فرهنگی.
رحمانی سامانی، رؤیا (1388). میدان نقش جهان (امام). رشد آموزش، ۷(۱)، ۴۲-۴۷.
رسولی، محمد و محمودی، عبداللّه (1401). تأثیر عناصر فرهنگی در نگرش جامعۀ میزبان در حمایت از توسعۀ گردشگری. دوفصلنامۀ گردشگری و اوقات فراغت، ۷(۱۳)، 169-185.
رضایی، ابوذر، کریمی، محمدرضا و ابراهیم‌پور، علیرضا (1400). راهبردها، علل و چالش‌های توسعۀ فرهنگی با رویکرد توسعۀ گردشگری با استفاده از روش داده‌بنیاد. مجلۀ گردشگری فرهنگ، ۲(۶)، ۴۹-۵۶.
روملو، حسن بیگ (1384). احسن التواریخ، به کوشش عبدالحسین نوائی. تهران: اساطیر.
زارع اشکذری، سیدمحمد، سقایی، محسن، موسوی، میرنجف و مختاری ملک آبادی، رضا (1394). عوامل مؤثر بر توسعهٔ گردشگری فرهنگی با رویکرد جذب گردشگران خارجی در ایران مرکزی (موردشناسی: شهر یزد). نشریهٔ جغرافیا و آمایش شهری - منطقهای، ۵(۱۷)، ۱۸۹-۲۰۸.
سیدعلیپور، سیدخلیل و اقبالی، ناصر (1390). نقش جاذبه‌های اکوتوریستی، فرهنگی و تاریخی در توسعهٔ گردشگری استان سمنان. فصلنامهٔ جغرافیایی فضای گردشگری، ۱(۱)، ۴۱-۶۱.
شاردن، شوالیه ژان (1374). سفرنامه، ترجمهٔ اقبال یغمایی، جلد دوم. تهران: توس.
شهرابی فراهانی، مهدیه (1401). گردشگری و هویت فرهنگی، نگاهی چندسویه. گردشگری فرهنگ، ۳(۱۰)، ۵۳-۵۴.
عسگری نمین، مینا و ناهیدی آذر، فریدون (1392). تأثیرات گردشگری فرهنگی بر توسعهٔ پایدار شهری (مطالعهٔ موردی: بافت تاریخی شهر اردبیل). اولین همایش ملی مدیریت گردشگری، همدان، طبیعت‌گردی و جغرافیا.
عنصرالمعالی، کیکاووس (1378). قابوسنامه، به کوشش غلامحسین یوسفی. تهران: علمی فرهنگی.
غلامپور، سعید، منصوری، سیدامیر و شاهچراغی، آزاده (1400). رویکرد منظر در تحقق گردشگری فرهنگ با عاملیت پدیدهٔ فرهنگی راه، گردشگری فرهنگ، ۲(۵)، ۲۱-۲۸.
فومنی، عبدالفتاح (1353). تاریخ گیلان، به کوشش عطااللّه تدین. تهران: فروغی.
قاسمیان دستجردی، پروانه و شاپوری، کورش (1401). جایگاه پوشاک سنتی د‌‌‌ر توسعۀ گرد‌‌‌شگری فرهنگی د‌‌‌ر ایران. گردشگری فرهنگ، ۳(۸)، ۴۵-۵۴.
قزلسفلو، حمیدرضا، رضوی، سیدمحمدحسین و کلاته سیفری، معصومه (1399). الگوی کیفی پیوند فرهنگ و گردشگری جشنواره‌های ورزشی - سنتی بر مبنای راهبرد گرندد تئوری. مطالعات مدیریت گردشگری (مطالعات جهانگردی)، ۱۵(۴۹)، ۱۲۵-۱۵۰.
کازاما، آکیو (1380). سفرنامهٔ کازاما: سفرنامه و خاطرات آکی‌ئو کازاما نخستین وزیر مختار ژاپن در ایران (1308 تا 1311 خورشیدی)، ترجمهٔ هاشم رجب‌زاده. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
کروبی، مهدی، تقوی‌فرد، محمدتقی و احمدی‌زاد، سوران (1399). مدل توسعهٔ گردشگری فرهنگی در استان کردستان. فصلنامهٔ مطالعات شهری، ۱۱(۴۳)، ۴۱-۵۴.
کریم‌پور، نسرین (1394). بررسی و تحلیل بازی‌های کودکانهٔ قرن ششم هجری به استناد اشعار خاقانی شروانی. نامهٔ انسانشناسی، ۱۳(۲۳)، ۱۹۴-۲۱۸.
کشتی‌دار، محمد، نظری ترشیزی، احمد و حیدری، رضا (1400). فراتحلیل مطالعات توسعهٔ گردشگری ورزشی در ایران با رویکرد شناسایی عوامل مؤثر بر آن. نشریهٔ مدیریت ورزشی (حرکت۱۳(۲)، ۵۱۱-۵۳۷.
کمیسیون ملی یونسکو ایران (1396). چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی، پایگاه کمیسیون ملی یونسکو ایران. https://fa.irunesco.org
گلچین، پیمان و ایرانی بهبهانی، هما (1390). محوطه‌ها و مناظر فرهنگی - تاریخی و نقش آن‌ها در گسترش گردشگری فرهنگی (نمونهٔ موردی: شهر باستانی بیشاپور و تنگ چوگان در استان فارس – ایران). اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعهٔ پایدار، مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
گلچین، پیمان و ایرانی بهبهانی، هما (1392). ارزیابی محیط و منظر محوطه‌های باستانی با تأکید بر رویکرد زیبایی‌شناسی بصری (مطالعهٔ موردی: منطقهٔ بیشابور - تنگ چوگان). محیطشناسی، ۳۹(۲)، ۱۱-۲۴.
محرم‌زاده، مهرداد و ایمان‌زاده، مسعود (1398). بررسی راهکارهای توسعهٔ گردشگری ورزشی ماجراجویانه در استان اردبیل. نشریهٔ مدیریت و توسعهٔ ورزش، ۸(۴)، ۱-۱۷.
مرتضایی، لیلا و کلاته سیفری، معصومه (1399). توسعهٔ گردشگری ورزشی با تأکید بر مناطق پنهان. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، ۸(۳۲)، ۷۵-۸۶.
منجم یزدی، محمد (1366). تاریخ عباسی (روزنامهٔ ملاجلال)، به کوشش سیف‌اللّه وحیدنیا. تهران: وحید.
مولادوست، کیومرث (1392). ورزش چوگان و اهمیت آن در گردشگری. دومین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، همدان: دانشگاه شهید مفتح.
مولادوست، کیومرث (1394). پولوتوریسم رویکردی نو در عرصهٔ توسعهٔ گردشگری ایران. فصلنامهٔ بوم، (۴)، ۳۴-۳۹.
مولادوست، کیومرث (۱۳۹۶). برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری توسعهٔ پولوتوریسم در ایران. نشریهٔ ندای قلم، (۵)، ۴۲-۴۵.
مولادوست، کیومرث، شاه امیری، ربابه و بهادر، حسین. (1396-الف). ایجاد و توسعهٔ گردشگری چوگان بر مبنای گردشگری رویداد (مطالعهٔ موردی: تنگه چوگان کازرون). نشریهٔ میراث و گردشگری، ۲(۸)، ۳۷-۵۲.
مولادوست، کیومرث، سامانی قطب‌آبادی، سحر و ذاکریان، علیرضا (1396-ب). شناسایی و اولویت‌بندی مشکلات گردشگری ورزش چوگان در ایران. نشریهٔ جغرافیایی فضای گردشگری، ۶(۲۲)، ۱۰۹-۱۲۶.
مولادوست، کیومرث، شاه‌امیری، ربابه، بهادر، حسین و جاوید، فضائیل (1398). امکان‌سنجی برگزاری مسابقات چوگان در تنگ چوگان کازرون و اثرات پیش‌بینی‌شده آن بر جامعهٔ میزبان. فصلنامهٔ علوم ورزش، ۱۱(۴۲۶۷)، ۸۱-۱۰۲.
مولادوست، کیومرث و یانپی، طیبه (1399). تبیین برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری چوگان در ایران. فضای گردشگری، 9(34)، 134-115.م
یرزایی کالار، اکبر، مدنی، سیدمهدی، همتی‌نژاد، مهرعلی و رحمانی‌نیا، فرهاد (1392). عوامل بازدارنده و سوق‌دهندهٔ گردشگری ورزش. نشریهٔ مدیریت و توسعهٔ ورزش، ۲(۱)، ۸۵-۹۶.
نوربخش، یونس و فرهادی، احسان (1398). واکاوی فهم گردشگری و زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی شکل‌گیری آن. نشریهٔ جامعهپژوهی فرهنگی، ۱۰(۲)، ۱۴۱-۱۶۷.
نیک‌بین، مهنا، ضرغام بروجنی، حمید، صالحی امیری، سیدرضا، محمدخانی، کامران و غفاری، فرهاد (1399). مدل‌سازی پیامدهای توسعهٔ پایدار گردشگری فرهنگی؛ رویکرد آمیخته. نشریهٔ گردشگری و توسعه، ۹(۱)، ۲۱۴-۲۳۴.
یانپی، طیبه، فتاحی، صمد و حیدری، یاسر (1399). بررسی اثرات مسابقات اسب‌سواری بر توسعهٔ گردشگری (مطالعهٔ موردی: استان گلستان). فصلنامهٔ محیط زیست جانوری، ۱۲(۳)، ۴۵۷-۴۶۸.
City Tourism & Culture the European Experience A Report produced for the Research Group of the European Travel Commission (ETC) and for the World Tourism Organization (WTO) by LAgroup & Interarts, Brussels, February 2005 ETC Research Report N° 2005/1, City Tourism and Culture, Chapter 1, p.4. http://81.47.175.201/stodomingo/attachments/article/122/CityTourismCulture.pdf
Ghotnian, S., Najafizadeh, M., & Roughani, M. (2013). Factors of sustainable development of sports Tourism: identifying barriers and outlines. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 4(9), 2598-2601.
Gómez, M. C. O., & Pérez, W. G. (2015). Cultural Tourism in Villavicencio Colombia. Tourism in Latin America: cases of success, 105-125.
Gozalova, M., Shchikanov, A., Vernigor, A., & Bagdasarian, V. (2014). Sports tourism. Polish journal of sport and tourism, 21(2), 92-96.
Hua, K. P., & Chiu, L. K. (2013). Multiculturism: Issues of Malaysian female sport tourists in event-based sport tourism. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 91, 270-287.
Jin, Y., Xi, H., Wang, X., Ren, X., & Yuan, L. (2022). Evaluation of the Integration Policy in China: Does the Integration of Culture and Tourism Promot Tourism Development? Annals of Tourism Research, 97, 103491.
Kumar, D. (2018). Sport Tourism: A New Educational Concept for Sustainable Development. Multidisciplinary Higher Education, Research, Dynamics & Concepts: Opportunities & Challenges for Sustainable Development, 1(1), 69-75.
Lee, C. C., Chen, M. P., & Xing, W. (2022). Do national cultures matter for tourism development? Some international evidence. Economic Analysis and Policy, 74, 666-686.
Mokras-Grabowska, J. (2016). Sports Tourism: Terminological Discussion. Turyzm, 26(1), 13-18.
O’Hare, D. (1997). Interpreting the Cultural Landscape for Tourism Development. Urban Design International, 2, 33-54.
Păduraru, T., Ungureanu, D. & Tacu, G. (2015). Turismul rural românesc în contextul dezvoltării durabile. Actualitate şi perspective [Romanian rural tourism in the context of sustainable development. Actuality and perspectives News and views, XXXVI volume], Iaşi: PIM Publishing House.
Richards, G. (1996). Cultural Tourism in Europe CABI, Wallingford. http://www.tram-research.com/cultural_tourism_in_europe.PDF
Zlate, C. (2017). Contribuţia activitǎţilor extracurriculare la dezvoltarea personalitǎţii elevilor [Contribution of extracurricular activities to the development of students’ personality], Convorbiri didactice [Didactic conversations] Tulcea: Casa corpului didactic Publishing House, No. 14, January, p.2. https://ccdtulcea.ro/wp/wp-content/uploads/revista/14/28.Zlate- Cristina_Contribu%C8%9Bia-activit%C7%8E%C8%9Bilor-extracurriculare-la-dezvoltareapersonalit% C7%8E%C8%9Bii-elevilor.pdf.