ترغیب به سرگرمی در سبک زندگی از منظر اخلاق اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح چهار فقه و اصول حوزۀ علمیۀ قم، کارشناسی ارشد اخلاق کاربردی مؤسسۀ اخلاق و تربیت قم، قم، ایران

چکیده

با توجه به رشد روزافزون اوقات فراغت و پدیدآمدن سرگرمی‌های نو و مدرن در سبک زندگی انسان امروزی، ترسیم جایگاه این سرگرمی‌ها در سبک زندگی یکی از چالش‌های اخلاقی عصر حاضر است. با توجه به مضرات و فواید سرگرمی‌های نو، باید روشن شود این سرگرمی‌ها با چه شرایطی می‌توانند مفید باشند. پژوهش پیش‌ رو با روش توصیفی ـ تحلیلی در پی بررسی آموزه‌های اخلاق اسلامی و به‌طور خاص ادلۀ ترغیب‌کننده به سرگرمی در این زمینه است. در این مقاله، به این نتایج رسیدیم که از سرگرمی‌ها نیز می‌توان برای رسیدن اهداف اسلامی استفاده کرد و اسلام با بیان بایدها و نبایدهای اخلاقی، معیارهایی برای این استفادۀ مطلوب مطرح می‌کند. براین‌اساس، سرگرمی مطلوب بیهوده نیست و در راستای مسئولیت‌های اساسی تعیین‌شده برای انسان است، حلال است، به کرامت انسان لطمه نمی‌زند، و در پرداختن به آن اعتدال رعایت می‌شود. همچنین براساس آموزه‌های ترغیب‌کننده به سرگرمی، برخی از خواص و کارکردهای سرگرمی‌های مطلوب عبارت‌اند از: یادگیری و آموزش، ایجاد تفریح و شادی، ایجاد آرمیدگی و تجدید قوا، شکوفاکردن استعدادها، ایجاد توسعۀ اقتصادی و تنوع در زندگی.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
آتشین‌صدف، عبدالرضا و فعالی، محمدتقی (1395). شیوه‌های گذران اوقات فراغت با نگرش به منابع دینی. قم: تیماس.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1376). الأمالی، تهران: کتابچی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1362). الخصال، قم: جامعۀ مدرسین.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1413). من لایحضره الفقیه، تدوین غفاری علی‌اکبر، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم.
ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی (1404). تحف العقول، تدوین علی‌اکبر غفاری، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه قم.
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمدبن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
الامام الرضا، علی بن موسی (1406). فقه الرضا، مشهد: مؤسسۀ آل البیت (ع).
المصطفوی، حسن (1402). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز نشر آثار العلّامۀ المصطفوی.
بروجردی، آقا حسین (1386). جامع أحادیث الشیعه، تهران: انتشارات فرهنگ سبز.
بهشتی، سعید و منطقی، یگانه (1390). بررسی نقش بازی در تربیت کودک از دیدگاه قرآن و سنت معصومین علیهم‌السلام، اندیشه‌های نوین تربیتی، ۷(۳)، ۱۱۴-۹۱.
پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج‌الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1410)، الصحاح- تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت: دار العلم للملایین.
حمیری، عبدالله بن جعفر (1413). قرب الاسناد، قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
دومازدیه، ژوفر (1352). زمان فراغت از دیدگاه تاریخی و جامعه‌شناسانه، فرهنگ و زندگی، ۳(۱۲)، 16-19.
ذکایی، محمد سعید (1391). فراغت، مصرف و جامعه: گفتارهای انتقادی. تهران: نشر تیسا.
ذکایی، محمد سعید (1391). سبک‌های فراغتی جوانان. تهران: نشر تیسا.
شرف‌الدین، حسین (1395). سرگرمی رسانه‌ای: رویکردی اسلامی ـ‌ ارتباطی به سرگرمی در سیمای ملی. قم: مؤسسۀ امام خمینی.
شریفی، احمدحسین (1390). چیستی اخلاق کاربردی، معرفت اخلاقی، ۲(۷)، 83-96.
شریفی، احمدحسین (1391). اخلاق و سبک زندگی، قم: نشر معارف.
شیخ حر عاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسۀ آل البیت.
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). اخلاق در قرآن، تحقیق و نگارش: محمدحسین اسکندری، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی (ره).
میرخندان، سیدعبدالله (1398). کارکردهای سرگرمی اسلامی، تهران: انتشارات میراث فرهیختگان.
نوری، میرزا حسین (1408). مستدرک الوسائل، قم: موسسۀ آل‌البیت.