ارزیابی و اولویت‌بندی روستاهای هدف گردشگری استان کردستان برای سرمایه‌گذاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه اقتصاد دانشگاه کردستان، کردستان، ایران

چکیده

وجود جاذبه‌های گردشگری به‌منزلهٔ یکی از ارکان و عناصر اصلی صنعت گردشگری، در کنار دیگر مؤلفه‌ها، شرایط لازم را برای جلب و جذب گردشگر فراهم می‌کند. توسعهٔ گردشگری مزایای مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی بسیاری برای جامعهٔ میزبان به همراه داشته و از عوامل مؤثر در شکل‌دهی الگوی توسعه است. با توجه به اهمیت نقش گردشگری در توسعهٔ اقتصادی از یک ‌طرف و وجود پتانسیل‌های متعدد در روستاهای هدف گردشگری استان کردستان از طرف دیگر، استفاده از رویه‌ای‌ مناسب برای اولویت‌بندی مناطق، به‌منظور سرمایه‌گذاری‌های گوناگون در این منطقه، ضروری است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و جامعه آماری شامل گردشگران روستاهای مورد مطالعه بوده است. نتایج رتبه‌بندی نشان می‌دهد که روستاهای پالنگان، سلین و ژیوار در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. با توجه به نتایج حاصل از مدل تاپسیس، سرمایه‌گذاری بخش دولتی در زیرساخت‌ها، به‌خصوص جاده‌های ارتباطی، به توسعهٔ گردشگری در این روستاها کمک قابل‌توجهی می‌کند. همچنین، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در روستاهایی با رتبهٔ بالاتر در زمینهٔ طبیعت‌گردی، صنایع دستی و صنایع وابسته توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم‌زاده، عیسی و آقاسی‌زاده، عبداللّه (1388). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیهٔ ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی swot. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، ۱(۱)، 128-107.
اصغرپور، محمدجواد (1388). تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اکبریان رونیزی، سعیدرضا و شیخ بیگلو، رعنا (۱۳۹۵). ظرفیت تحمل توسعهٔ گردشگری روستایی و تدوین برنامهٔ راهبردی روستای قلات (شهرستان شیراز). راهبردهای توسعهٔ روستایی، ۳(۴)، ۴۸۱-۴۹۵.
امیرحاجیلو، الهام، تولایی، سیمین، زنگانه، احمد و زنگانه، ابوالفضل (1392). ارزیابی و اولویت‌بندی اثرات گردشگری در سطح ملی با استفاده از تکنیک تاپسیس. فصلنامهٔ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ۳(10)، ۱۵-۲۶.
بهرامی، رحمت (۱۳۹۵). تحلیلی بر نقش گردشگری و اثرات آن بر توسعهٔ سکونت‌گاه‌های روستایی (مطالعهٔ موردی: شهرستان مریوان). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، ۱۱(۳۴)، 101-113.
تقوایی، مسعود، تقی‌زاده، محمدمهدی و کیومرثی، حسین (1390). مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل SWOT (نمونهٔ موردی ساحل دریاچهٔ کافتر). مجلهٔ جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 22(۴۲)، ۱۲۰-۹۹.
حبیبی، فاتح و سلیمی، کردستان (۱۳۹۵). بررسی اثر توسعهٔ گردشگری بر اشتغال و درآمد ساکنان محلی اورامان. گردشگری علم و فرهنگ، ۴، ۶۹-82.
حبیبی، فاتح و محمودی، حسنی (1398). ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های توسعهٔ گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS (مطالعهٔ موردی: شهرستان‌های استان کردستان). جغرافیا و توسعه، 17(۵۷)، ۱۵۵-۱۶۷.
خیری، محمد، اسماعیل‌پور مقدم،‌هادی و دهباشی، وحید (۱۳۹۵). بررسی رابطهٔ توسعهٔ پایدار گردشگری با امنیت سرمایه‌گذاری با تأکید بر اقتصاد مقاومتی. فصلنامهٔ علمی‌- پژوهشی جغرافیا ( برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، ۷(1)، 28-۱۵.
دلشاد، علی (۱۳۹۶). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری. فصلنامهٔ علمی‌- پژوهشی توسعهٔ گردشگری، ۶(10)، ۱۳۵-149.
رکن‌الدین افتخاری، عبدارضا، سجاسی قیداری، حمداللّه و صادقلو، طاهره (1390). سنجش پایداری روستایی با استفاده از الگوی راهبردی (مطالعهٔ موردی: روستاهای شهرستان خدابنده). برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۱۵(1)، ۸۵-۱۰۴.
سعیده زرآبادی، زهراسادات و ناهیده، مردوخی (1391). تحلیل عوامل تأثیرگذار بر توسعهٔ گردشگری پایدار شهرستان سروآباد با استفاده از مدل فازی TOPSIS. مطالعات مدیریت شهری، ۴(12)، ۶۱-۷۴.
سورشجانی، رسوا حیدری، کیانی سلمی، صدیقه و باسره، هدی (1397). ارزیابی و اولویت‌بندی روستاهای هدف گردشگری با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعهٔ موردی: شهرستان کرج). مطالعات مدیریت گردشگری، ۱۳(43)، ۱۴۰-۱۰۱.
شمس‌الدینی، علی (1389). گردشگری روستایی راهکاری سازنده برای توسعهٔ روستایی (نمونهٔ موردی: روستای فهلیان). نشریهٔ مسکن و محیط روستا، ۲۹(131)، ۹۵-107.
غفاری، سیدرامین و اعظمیان جزی، فریبا (1395). اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان. پژوهش‌های مکانی - فضایی، ۱(۱)، 1-13.
مرکز آمار ایران (1398). برگرفته از https://www.amar.org.ir
نوری، غلامرضا و تقی‌زاده، زهرا (1392). اولویت‌بندی مناطق نمونهٔ گردشگری جهت سرمایه‌گذاری و توسعهٔ منطقه‌ای در شمال‌غربی استان کرمانشاه. مطالعات مدیریت گردشگری، ۷(22)، 73-100.
Ashe, J. W. (2005). Tourism investment as a tool for development and poverty reduction. The experience in Small Island Developing States (SIDS). Trade and Investment, Barbados.
Castellani, V., & Sala, S. (2010). Sustainable performance index for tourism policy development. Tourism Management, 31(6), 871-880.
Chen, B., Qiu, Z., Usio, N., & Nakamura, K. (2018). Tourism’s Impacts on Rural Livelihood in the Sustainability of an Aging Community in Japan. Sustainability, 10(8), 2896.
Garrod, B., & Wornell, R. (2006). Reconceptualizing rural resources as countryside capital: The case of rural tourism. Journal of Rural Studies, 22(1), 117-128.
Ghaderi, Z., & Henderson, J. C. (2012). Sustainable rural tourism in Iran: A perspective from Hawraman Village. Tourism Management Perspectives, 2, 47-45.
Huang, J. H., & Peng, K. H. (2012). Fuzzy Rassch model in TOPSIS: Anew approach for generating fuzzy numbers to assess the competitivence of the tourism industries in Asian countries. Tourissm Managemen, 33(2), 456-465.
Ibanescu, B. C., Stoleriu, O. M., Munteanu, A., & Iatu, C. (2018). The Impact of Tourism on Sustainable Development of Rural Areas: Evidence from Romania. Sustainability, 10(10), 3529.
Kantaric, K. (2007). Perceptions of foreign investors on the tourism market in Cntral Asia including Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan, and Turkmenistan. Tourism Management, 28(3), 820-829.
Kim, W., Jun, H. M., Walker, M., & Drane, D. (2015). Evaluating the perceived social impacts of hosting large-scale sport tourism events: Scale development and validation. Tourism Management, 48, 21-32.
Kumari, S., Behera, M. D., & Tewari, H. R. (2010). Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools. Journal of Tropical Ecology, 51(1), 75-83.
Oppermann, M. (1996). Rural tourism in Southern Germany. Annals of Tourism Research, 23(1), 86-102.
Santarem, F., Saarinen, J., & Brito, C. J. (2021). Assessment and Prioritization of cultural Ecosystem Sevices in the Sahra-Sahelian Region. Science of the Total Environment, 777, 146053.
Sharpley, R. (2002). Rural tourism and the challenge of tourism diversification: the case of Cyprus. Journal of Tourism Management, 23(3), 233-244.
Shen, F., Hughey, K. F., & Simmons, D. G. (2008). Connecting the sustainable livelihoods approach and tourism: A review of the literature. Journal of Hospitality and Tourism Management, 5(1), 19-31.
Soteriades, M. (2002). Tourism and environment in rural areas. Available on: www.fund.acbe/prelude.
Szabo, B. (2001). Rural Tourism as Alternative Income souece for Rural Areas along the Hortobagy.
Tuckova, Z., & Sverak, P. (2016). Impact of the Regional Macroeconomics Indicators on Tourism Entities in Plzen and Zlin regions. Procedia Economics and Finance, 39, 313-318.‏
Weaver, D. (2007). Tourism Management. Routledge.
Xu, S., Mingzhu, L., Bu, N., & Pan, S. (2017). Regulatory frameworks for ecotourism: An application of Total Relationship Flow Management Theorems. Tourism Management, 61, 321-330.