عوامل مؤثر بر افزایش رضایت گردشگران از اقامتگاه‌‏های بوم‌‏گردی مورد مطالعه: اقامتگاه‏‌های بوم‌‏گردی شهرستان دماوند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ علوم گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی توسعه جهانگردی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.

چکیده

لزوم ایجاد امکانات پذیرش گردشگران و فراهم‌آوردن تسهیلات متناسب با انتظارات آن‏‌ها و بر اساس معیارهای گردشگری پایدار از موضوعاتی است که در گردشگری ضرورتاً مورد توجه قرار می‌‏گیرد. یکی از چالش‏‌های دست‏‌اندرکاران مراکز اقامتی جلب رضایت گردشگران است، به‌نحوی که زمینۀ بازگشت دوبارۀ گردشگر، تبلیغات دهان‌به‌دهان و تداوم کار خود را فراهم آورند. در این پژوهش عوامل مؤثر بر افزایش رضایت گردشگران از اقامتگاه‌‏های بوم‌‏گردی شهرستان دماوند بررسی شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی است و با روش همبستگی و رگرسیون چندمتغیره صورت گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش دربردارندۀ چهارصد گردشگری است که در بهار و تابستان 1399 تجربۀ اقامت در اقامتگاه‌‏های بوم‌گردی شهرستان دماوند را داشته‌‏اند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران و به‌صورت غیرتصادفی دردسترس، 196 نفر برآورد شده است. ابزار گردآوری داده‌‏ها و سنجش متغیر‏ها پرسش‏‌نامه بوده که میزان اعتبار روایی آن از سوی ده نفر از استادان حوزۀ گردشگری و متخصصان نرم‌‏افزار تجزیه و تحلیل آماری تأیید شده است. میزان پایایی پرسش‌‏نامه با بهره‌‏گیری از آزمون کرونباخ با رقم 86/0 در سطح بالایی تأیید شده و داده‌ها با بهره‏‌گیری از نرم‌‏افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل‏ شده است. بنابر نتایج پژوهش، بین متغیرهای موقعیت و دسترسی اقامتگاه با افزایش رضایت گردشگران رابطۀ معنادار وجود ندارد، درحالی‌که رابطۀ بین متغیرهای ارائۀ خدماتِ با کیفیت بالا و عملکرد کارکنان با افزایش رضایت گردشگران معنادار است. گردشگران مطالعه‌شده از موقعیت و دسترسی اقامتگاه‏‌های مدنظر راضی و از متغیرهای کیفیت بالای خدمات و عملکرد کارکنان ناراضی بوده‌‏اند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر تأثیر نسبی موقعیت و دسترسی اقامتگاه، کیفیت خدمات و عملکرد کارکنان اقامتگاه بوم‌‏گردی در افزایش میزان رضایتمندی گردشگران است و در این میان، کیفیت خدمات تأثیر نسبتاً بیشتری در افزایش رضایت گردشگران دارد.

کلیدواژه‌ها


اسمیت، ملانی، مک لئود، نیکولا و روبرتسون، مارگارت هارت (1391). مفاهیم کلیدی در مطالعات گردشگری. ترجمۀ جعفر باپیری. تهران: انتشارات مهکامه.
جابری، اکبر، خزائی پول، جواد و اسدی، حسن (1397). «تأثیر کیفیت ادراک شده از مقاصد گردشگری ورزشی در رضایت و تمایل به بازدید مجدد». نشریۀ مدیریت ورزشی، دورۀ 10، شمارۀ 1، ص 17-32.
حسام، مهدی (1398). «شناسایی موانع تأسیس و توسعه اقامتگاه ‏های بوم‏ گردی در نواحی روستایی استان گیلان». پژوهش‌‏های روستایی، دورۀ 10، شمارۀ 3، ص 546-559.
رضوانی، محمدرضا (1387). توسعه گردشگری روستایی با رویکرد توسعه پایدار. چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
رنجبریان، بهرام، امامی، علیرضا و غفاری، محمد (1393). رفتار مصرف‏ کننده در گردشگری. تهران: انتشارات مهکامه.
رهنمایی، محمدتقی (1392). اوقات فراغت و گردشگری. تهران: انتشارات مهکامه.
سادین، حسین و پورطاهری، مهدی (1398). «ارزیابی چرخۀ عمر اقامتگاه ‏های بوم‏گردی مورد مطالعه: منطقۀ ترکمن‌صحرای استان گلستان». فصلنامۀ برنامه‏ ریزی و آمایش فضا، دورۀ 24، شمارۀ 2، ص 201-229.
سید‏هاشمی، نداسادات (1398). نقش تصویر برند اقامتگاه‏ های بوم‏گردی بر روی وفاداری گردشگران مورد مطالعه: گردشگران اقامتگاه‏ های بوم‏گردی در شهرستان کاشان. پایان ‏نامۀ کارشناسی ‏ارشد اکوتوریسم گرایش جغرافیا، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ.
شمسی مارینی، نرگس (1393). ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه‏ﻫﺎی ﺳﺒﺰ از دﯾﺪﮔﺎه ﮔﺮدﺷﮕﺮان ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: اﮐﻮﮐﻤﭗ ﻣﺘﯿﻦ‌آﺑﺎد. پایان‏ نامۀ کارشناسی ارشد برنامه ‏ریزی و توسعۀ گردشگری، دانشکدۀ گردشگری، داﻧﺸﮕﺎه ﺳﻤﻨﺎن.
ضیایی، محمود و تراب احمدی، مژگان (1392). شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی. تهران: نشر علوم اجتماعی، چاپ سوم.
عنابستانی، علی‌اکبر، عنابستانی، زهرا و رومیانی، احمد (1394). گردشگری خانههای دوم روستایی تحولی در روابط شعر و روستا در ایران. بجنورد: نشر جهانی، چاپ اول.
عنابستانی، علی‌اکبر، گیاهی، حسن و جوانشیری، مهدی (1397). «بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعة سکونت‏گاه‌های روستایی (نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران)». برنامه‌ریزی فضایی، دورۀ 8، شمارۀ 2، ص 1-24.
لامزدن، لس (1387). بازاریابی گردشگری. ترجمۀ ابوالفضل تاج‏زاده نمین. دانشگاه پیام نور، چاپ اول.
لطیفیان، محمد (1397). تأثیر کیفیت خدمات گردشگری بر تمایل به بازگشت در اقامتگاه های بوگردی در استان گلستان. پایان ‏نامۀ کارشناسی ارشد توسعۀ روستایی، دانشکدۀ مدیریت کشاورزی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
محمدی، مصطفی و میرتقیان رودسری، سیدمحمد (1398). «بررسی عوامل مؤثر در وفاداری به مقصد گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر رامسر)». گردشگری شهری، دورۀ 6، شمارۀ 1، ص 149-167.
معاونت گردشگری، وزارت میراث ‏فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی (1398). ضوابط بهره ‏برداری، ارزیابی و درجه ‏بندی اقامتگاه ‏های بوم ‏گردی. https://tehran.mcth.ir
یعقوبی، محبوبه (1396). عوامل مؤثر بر موفقیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در گردشگری مورد مطالعه: اقامتگاه ‏های بومی شهر یزد. پایان نامۀ کارشناسی ارشد مدیریت گردشگری گرایش برنامه‏ ریزی، دانشکدۀ گردشگری، دانشگاه سمنان.
Abdullah, M., Husain, N., & El-Nassir, A. D. (2001, June). Theory and Development of National Customer Satisfac-Tion Index: The Malaysian Index of Customer Satisfaction. In Conference Proceedings from the Sixth TQM World Congress (Vol. 1, pp. 277-283).
Ahmed, M. O., & Hassan, M. S. (2020). Eco lodges Promotion in Egypt: Assessing the Status Quo. International Journal of Hospitality & Tourism Systems. 13(1), 38-51.
Anderson, E. W., & Fornell, C. (2000). Foundation of the American customer satisfaction index. Total quality management, 11(7), 869-882.
Collins-Kreiner, N. (2018). Pilgrimage-Tourism: Common Themes in Different Religions. International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, 6(1), 7-17.
Deng, W. J., Yeh, M. L., & Sung, M. L. (2013). A customer satisfaction index model for international tourist hotels: Integrating consumption emotion into the American Customer Satisfaction Index. International Journal of Hospitality Management, 35, 133-140.
Flognfeldt, T., & Tjørve, E. (2013). The Shift from Hotels and Lodges to Second-Home Villages in Mountain-Resort Accommodation. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 13(4), 332-352.
Grigoroudis, E., & Siskos, Y. (2003). A survey of customer satisfaction barometers: some results from the transportation–communications sector. European Journal of Operational Research, 152(2), 334-53.
Kristiansen, K., Juhl, H. J., & Østergaard, P. (2001). Customer satisfaction: some results for European Retailing. Total Quality Management, 12(7-8), 890-897.
Mafi, M., Pratt, S., & Trupp, A. (2020). Determining ecotourism satisfaction attributes – a case study of an ecolodge in Fiji. Journal of Ecotourism, 19(4), 304-326.
Rebecca, C., Rose, B., & Bor, T. (2015). Eco-Lodges, a Future for Sustainable Tourism in Kenya. Journal of Tourism, Hospitality and Sports, 8(2015), 37-41.
Rigatti, V. (2016). How can an Eco lodge become a sustainable and successful business model: Environmental, social, and economic perspectives. Master of science dessertation in international tourism management, Modul University, Vienna.
Rotar, L. J., & Kozar, M. (2017). The use of the Kano model to enhance customer satisfaction. Organizacija, 50(4), 339-351.